لزوم بهره گیری از ظرفیت انجمنهای علمی در سیاستگذاری و اجرای برنامه های سلامت محور

جامعه دندانپزشکی ایران در مورد لزوم بهره گیری از ظرفیت انجمنهای علمی در سیاستگذاری و اجرای برنامه های سلامت محور نامه مهمی را به معاونت بهداشتی وزارت بهداشت درمان و آموزشی پزشکی ارسال کرد.

معاونت محترم بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

 با سلام و احترام

نامه مورخ 15 فروردین ماه جنابعالی خطاب به روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور با موضوع شعار و روز شمار هفته سلامت 1403، جدا از پرداختن به برخی موارد سیاسی و شعارگونه، حاوی نکات مهمی در توجه به مطالب محوری امر بهداشت و پیشگیری در کشور است. با این وجود چنانچه باورمندی جدی درباره شعارهای زیبا و جذاب وجود نداشته باشد در عمل اتفاق مهمی نخواهد افتاد.

اگر امروز به نقش خانه های بهداشت و مراکز جامع سلامت اشاره شده و آن را افتخار و الگوی مهمی برای ارتقای سلامت ایرانیان می دانیم باور کنیم که در شروع این کار بزرگ عمل بیشتر از حرف بود و شد آنچه شد.

براساس شعار امسال، شعار هفته سلامت را «سلامت خانواده با مردمی سازی سلامت» عنوان نموده و به درستی مشارکت ساختارمند عادلانه وآگاهانه مردم را مسیر درست برای رسیدن به ارتقای سلامت دانسته اید. برای عمل به شعار فوق باید بدانیم چنانچه بدنه اصلی نهادهای مردمی و سازمان های غیر دولتی در مشارکتی ساختارمند حضور نداشته باشند، مردمی سازی سلامت در حد یک شعار عوام فریبانه باقی خواهد ماند. تنها راه مشارکت مردم این است که نقطه نظرات و خواسته هایشان را به صورت سازمان یافته و از طریق تشکل های علمی، اجتماعی، صنفی و نیکوکاری بیان نموده و در سیاست گذاری ها و اجرای برنامه های ارتقای سلامت نقش جدی داشته باشند. بدون شک انجمن های علمی به دلیل حضور اساتید شناخته شده و دلسوز و آشنا به مسائل و مشکلات سلامت یکی از بهترین و صالح ترین مجموعه ها برای استفاده در برنامه ریزی ها هستند.

متاسفانه آنچه در نامه مذکور و در بیانیه پایانی همایش بین المللی «پوشش همگانی نظام سلامت با برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع» مشاهده نمی شود، نقش نهادهای علمی و مدنی است. حداکثر توجه به انجمن های علمی نامه مورخ 21 اسفند جنابعالی است که از معاونت آموزشی خواسته اید که به دلیل اهمیت بیانیه پایانی همایش،  انجمن های علمی را از آن مطلع فرمایند!! به راستی آیا انجمنهای علمی نمیتوانند هیچ کمکی به ارتقای سلامت مردم نمایند؟

حوزه سلامت دهان و دندان و دندانپزشکی از جمله موارد مهم سلامت عمومی است که متاسفانه نه توسط مردم و نه توسط مسئولان وزارت بهداشت جدی گرفته نمی شود و البته این امر فقط منحصر به این دوره نیست. در برخی ادوار کارهای پراکنده ای صورت گرفته و چون ساختارمند نبود، مستمر و ادامه دار نشده است.

فقدان یک ساختار با اختیارات عالی که بتواند امور آموزش، بهداشت و درمان در این حوزه را تمشیت کند و از پراکنده کاری و سیاست گذاری های نامتجانس جلوگیری کند همچنان حلقه مفقوده ی سلامت دهان و دندان و دندان پزشکی کشور است.

متاسفانه نگاه وزارت بهداشت در این حوزه چه در مدیریت پیشین و چه در مدیریت کنونی به هیچ انگاشتن نقش انجمن های علمی است. از طرف حوزه مرتبط با امر سلامت دهان جز یک نامه در ابتدای دوره، نه تنها هیچ نظر خواهی و درخواستی برای کمک از انجمن های علمی نمی شود، بلکه حتی نامه های آنها بی پاسخ مانده و بر سر راه فعالیت های ایشان هم سنگ اندازی می شود.

در چند ماه گذشته دو نامه از طرف جامعه دندان پزشکی ایران به حضورتان ارسال شده است. در نامه دوم که حدود دو ماه از زمان آن می گذرد ضمن تاکید بر اثرات مثبت طرح ملی «پایش شهروندان دارای فشار خون و قند خون» و استفاده از تجارب آن با تکیه بر شعار فدراسیون جهانی دندان پزشکی «دهان شاد، بدن شاد است»، پیشنهاد طرح ملی با عنوان «ارزیابی سلامت دهان و دندان ایرانیان» به مدت یک ماه از نیمه فروردین تا نیمه اردیبهشت سال جاری با محوریت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را مطرح کردیم. تا زمان نگارش این نامه حتی یک خط پاسخ به نامه ما داده نشده است. پس همانگونه که مشاهد می کنید نه تنها از طرف وزارت بهداشت مشارکت طلبی صورت نگرفته حتی اعلام آمادگی، برای مشارکت تحت نظر وزارتخانه هم مورد توجه نبوده است. به راستی اگر این عدم پاسخ ها، بی توجهی به نقش نهادهای علمی و مدنی نیست پس چیست؟ جنابعالی راهنمایی بفرمایید مردمی سازی سلامت جز از طریق پر رنگ تر کردن نقش تشکل های علمی، اجتماعی و صنفی به چه شکل دیگری ساختارمند ، عملگرایانه و دارای بهره وری است؟

بایستی باستحضار برسانم که متاسفانه در چند سال اخیر تمام توجه اداره سلامت دهان و دندان متوجه طرح «وارنیش فلوراید» است. بدون شک این امر یکی از درست ترین کارها در حوزه پیشگیری و سلامت دهان و دندان است ولی سوالات مهم جدی در این رابطه وجود دارد:

♦️ آیا تمرکز و حساسیت روی این طرح که متاسفانه با حاشیه های زیاد اجرایی و مالی هم توام بوده است، بایستی موجب عدم توجه به دیگر امور مانند افزایش سواد سلامت دهان، اصلاح الگوی تغذیه کودکان، آموزش بهداشت دهان و دندان و… شود؟

♦️به راستی در همین طرح مهم که در بسیاری از کشورهای جهان الگوی موفقی بوده است تا چه میزان استانداردهای علمی و اجرایی رعایت شده و می شود؟

♦️آیا تاکنون ارزیابی درستی از میزان تاثیر این طرح در طی سال های گذشته انجام شده است؟

♦️آیا اصرار مداوم بر این طرح توانسته شاخص ملی سلامت دهان را بهبود و ارتقا بخشد؟

♦️مجریان این طرح چه کسانی هستند ؟ آیا همه آنها به درستی برای منظوری که آموزش دیده اند ، مهارت دارند؟ 

♦️تا چه میزان از مشارکت دندان پزشکان بخش خصوصی که بدنه اصلی ارائه خدمات بهداشتی درمانی هستند، استفاده شده است؟

متاسفانه مطلع شدیم اخیرا گزارشی از سوی یکی از نهادهای نظارتی در مورد این طرح منتشر شده که حاوی نکات جدی و پر ابهام در مورد فقدان نگاه کارشناسی در مورد نیازسنجی، کیفیت پایین محصولات تولیدی برخی شرکت ها، چگونگی و شرایط خرید، نحوه اجرای طرح و نتایج حاصل از آن است. اینها به جز این نیست که از مشورت متخصصین امر و اهل فن کوچکترین استفاده ای نشده، نگاه مشارکت طلبانه ضعیف بوده و به مردمی سازی ساختارمند که مورد تاکید جنابعالی است بی‌توجهی شده است.

جامعه دندان پزشکی ایران یکبار دیگر آمادگی خود را برای هرگونه همکاری اعلام می نماید. اگر چه این روزها برخوردهایی که با انجمن های علمی و خصوصا جامعه دندان پزشکی ایران به عنوان بزرگترین تشکل علمی گروه پزشکی کشور می بینیم نشان از آن دارد که سیاستگذاران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجمن های علمی را قوی، اثرگذار و فعال نمی‌خواهند

دکتر علی تاجرنیا 

رییس هیئت مدیره